Aile konutu şerhi, Türk Medeni Kanunu’nda düzenlenmiş aile birliğinin korunması ve eşlerin haklarının güvence altına alınmasını amaçlamaktadır. Tapu devri, borçlandırma ve boşanma gibi konularda oldukça önem taşır. Aile konusu, evli çiftlerin aynı evde yaşadıkları, yaşam merkezlerini içeren ortak mesken alanlarını kapsar.
Bahsi geçen konut, yalnızca mülkiyeti bir eşe ait olan değil, kira sözleşmesi ile oturulmakta olan veya başka bir şekilde edinilen evleri de kapsamaktadır. Medeni Kanun’da bahsi geçen konuya göre eşlerin birlikte yaşadığı yer o ailenin aile konutu olarak sayılmaktadır. Aile konutu şerhi, tapu siciline işlemekte olan bir çeşit güvence kaydı olarak geçer.
Kira Sözleşmesi Bittikten Sonra Ne Olur? merak edilenler için tıklayın!
Bu şerh ile konutun sahibi olmayan eşin rızası olmaksızın evin devri, ipotek verilmesi veya satışı gibi işlemler yapılamamaktadır. Bir diğer anlaşılması gereken şey; eşlerden biri tek başına mülkiyet hakkına sahip olsa dahi aile konusu şerhi bulunuyorsa bu taşınmaz üstündeki tasarrufları sınırlandırılmaktadır.
Aile Konutu Şerhi Hangi Durumlarda Konulmaktadır?
Her ev, otomatik anlamda aile konutu olarak geçmez. Aile konutu şerhinin konulabilmesi için bazı şartların yerine getirilmiş olması gerekmektedir. İlk şartlardan birisi; evli olmak olarak geçer. Konulacak olan şerh, yalnızca resmi nikahlı olan eşler arasında yapılmaktadır. Bir diğer şart birlikte yaşama şartıdır.
Evin fiilen aile tarafından kullanılıyor olması aile konusu şerhinin konulabilmesi için gerekmektedir. Ayrıca şerh, tapuya başvuru ile birlikte konulmaktadır. Yani yalnızca eşlerden sadece birisi tapuya giderek işlem yapabilmektedir. Evlilik cüzdanı ve nüfus kağıdı örneği gibi belgeler sunularak konutun aile konusu olduğuna dair ispat gerekmektedir.
Aile Konutu Şerhi Nasıl Konulur?
Aile konutu şerhi işlemi son derece basit ve dikkat gerektiren bir süreç olarak geçer. İlk olarak nüfus müdürlüğüne gidilerek yerleşim yeri belgesi alınması gerekir. Sonrasında evlilik cüzdanı ya da nüfus kağıt örneği ile birlikte konutun aile konutu olduğuna dair yazılı olarak bir beyanda bulunulur. Bu belgelerle birlikte Tapu Müdürlüğü’ne müracaat yapılmalıdır. Tapu memuru tarafından şerh sicile işlemektedir. Yapılacak olan bu işlemler ücretsiz olarak gerçekleştirilir.
Eğer tapuya şerh düşmemişse, konut sahibi eş evi satabilmekte, başkasına devredebilmekte veya ipotek ettirebilmektedir. Fakat burada asıl dikkat edilmesi gereken nokta, eğer diğer eşin izni alınmaksızın bir işlem yapılmışsa yapılan bu işlem mahkeme kararıyla iptal ettirilebilmektedir. 2025 yılındaki Yargıtay kararları itibarıyla, bir eşin rızası olmaksızın yapılan devir işlemlerinde aile konutunun korunmasına ağırlık verilmektedir. Ayrıca iyi niyetli olmayan üçüncü kişilere yapılan satışlarla geri alınabilmektedir.
Aile Konusu Şerhinin Kaldırılması Söz Konusu Mudur?
Aile konutu şerhinin kaldırılması mümkündür. Bunun için ilk olarak eşlerin ortak rızası gerekmektedir. Her iki eşinde imzası alınarak tapu müdürlüğüne başvurması gerekmektedir. Ancak bu sayede şerh kaldırılabilmektedir. Bir anlaşmazlık durumu söz konusu ise yetkili aile mahkemesine başvurduktan sonra şerhin kaldırılması talep edilebilmektedir. Ortada boşanma gibi bir durum söz konusu ise aile konusu şerhi otomatik olarak kalkmamaktadır. Boşanma davası sonuçlandıktan sonra konutun durumu belirlenene kadar şerh geçerliliğini korumaktadır.
Aile konutu şerhi, eşitlik sağlaması yönünden önemlidir. Mülkiyet yalnızca bir eşin üzerine olsa dahi, diğer eşin korunmasına yardımcı olunmaktadır. Boşanma sürecinde evin satılıp eşin dışarıda kalmasını engellediği için güvence sağlamaktadır. Ailenin evi kaybetmesini önleyerek, çocukların barınma hakkını korumaktadır. Ayrıca konutun ipotek edilerek borçlandırılmasına karşı da güvence sağlamaktadır. Bu sebeple boşanma oranları ve ekonomik belirsizlikler sebebiyle aile konutu şerhi evli çiftler için iyi bir hukuki güvenlik önlemidir.